Devendra Fadnavis

देवेंद्र फडणवीस: रणनीतीकार, नेता, पती, पिता, पुत्र

Devendra Fadnavis

श्री देवेंद्र फडणवीस हे सध्या महाराष्ट्राचे २१ वे मुख्यमंत्री म्हणून कार्यरत आहेत. त्यांच्या कणखर आणि दूरदर्शी नेतृत्वाखाली महाराष्ट्र राज्य, जे क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने तिसरे आणि लोकसंख्येच्या दृष्टीने भारतातील दुसरे मोठे राज्य आहे; ते देशातील सर्वात प्रगत आर्थिक राज्य बनले आहे. त्याचबरोबर देवेंद्र फडणवीस यांच्या नेतृत्वाखाली महाराष्ट्र आर्थिकदृष्ट्या सक्षम आणि सर्वाधिक औद्योगिक उत्पादन निर्माण करणारे राज्य म्हणून नावारूपास आले आहे. महाराष्ट्राचा औद्योगिक उत्पादनात देशातील सर्वाधिक, म्हणजे जवळपास २५ टक्के वाटा आहे.

देवेंद्र फडणवीस यांचा विश्वास आहे की, राजकारण हे असे माध्यम आहे; ज्यात सामाजिक आणि आर्थिक बदल घडवून आणण्याची ताकद आहे. त्याच माध्यमातून ते गेली २५ वर्षे महाराष्ट्रात काम करत आहेत. महाराष्ट्र सेवक म्हणून ते सातत्याने आणि अथकपणे जनतेची सेवा करत आहेत. सामाजिक आणि राजकीय प्रवासातील प्रत्येक टप्प्यात ते समाजातील शेवटच्या घटकाचा विकास कसा होईल यावर भर देत आहेत.

देवेंद्र फडणवीस हे नागपूरमधील एका मध्यमवर्गीय कुटुंबातून आले आहेत. त्यांनी कायदा विषयात पदवी मिळवली आहे; तर व्यवसाय व्यवस्थापन विषयातील पदव्युत्तर पदवी त्यांच्याकडे आहे. त्याचबरोबर त्यांनी बर्लिनमधील डी.एस.ई. संस्थेमधून प्रकल्प व्यवस्थापन यावर डिप्लोमा केला.

देवेंद्र फडणवीस यांच्या राजकीय कारकीर्दीला खूप तरुणवयात सुरूवात झाली. १९९२ मध्ये ते नागपूर महानगरपालिकेमध्ये नगरसेवक म्हणून निवडून आले. नगरसेवकपदाची दोन टर्म त्यांनी यशस्वीरीत्या पूर्ण केल्या आहेत. भारतातील दुसरा तरुण महापौर होण्याचा मान त्यांना मिळाला आहे. तर नागपूरचा सर्वांत तरुण महापौर हा बहुमान त्यांच्या शिरपेचात आहे. मेयर-इन-काऊन्सिल या पदावर निवड होणारे ते एकमेव व्यक्ती आहेत. दोनदा नागपूरचे महापौर पद भूषविल्यानंतर, त्यांनी विधानसभेत नागपूरचे लोकप्रतिनिधित्व केले. सलग ५ टर्म ते विधानसभेत नागपूरचे प्रतिनिधित्व करत आहेत. या २५ वर्षांच्या राजकीय कारकीर्दीत आज ते नेत्यांचे नेते म्हणून ओळखले जात आहेत.

देवेंद्र फडणवीस यांनी पक्ष संघटनेपासून, प्रशासनातील अनेक महत्त्वाची पदे स्वीकारली, या पदांना न्याय देत त्यांनी जनहिताची अनेक समाजपयोगी कामे केली.

भारतीय जनता पार्टीचा एक कार्यकर्ता, संघटक म्हणून वॉर्ड अध्यक्षा पासून राज्याचे प्रदेश अध्यक्ष अशी पदे भूषविली आहेत. नुकतीच त्यांना पक्षाने केरळ राज्याचे प्रभारी म्हणून जबाबदारी दिली होती. तर २०२०-२१ मध्ये पक्षाने त्यांना केरळ, बिहार आणि गोवा राज्याचे निवडणूक प्रभारी म्हणून पाठवले होते.

महाराष्ट्रातील २०१४ आणि २०१९ च्या लोकसभेच्या निवडणुका देवेंद्र फडणवीस यांच्या मार्गदर्शनाखाली लढवल्या गेल्या. राज्यातील विधानसभा, जिल्हा परिषद, महानगरपालिका, नगरपरिषदेच्या निवडणुका देखील देवेंद्र फडणवीस यांच्या मार्गदर्शनाखाली लढून त्यातून ऐतिहासिक विजय मिळवून दिला.

विधिमंडळातील एक चिकित्सक आणि अभ्यासू आमदार म्हणून देवेंद्र फडणवीस यांची ओळख आहे. अर्थसंकल्पावरील त्यांच्या अभ्यासाचे सर्व पक्षातून कौतुक केले जाते. देवेंद्र फडणवीस यांनी आमदार म्हणून विधिमंडळातील विविध प्रकारच्या विषय समिती, स्थायी समिती आणि संयुक्त निवड समितीच्या माध्यमातून काम केले. त्यांना कॉमनवेल्थ पार्लमेंटरी असोसिएशनचा बेस्ट पार्लिमेंटरीअन अ‍ॅवॉर्ड मिळाला आहे.

Read More – English

Devendra Fadnavis

नागपूरमधील जनतेने आपला हक्काचा प्रतिनिधी म्हणून विधिमंडळात पाठवल्यानंतर देवेंद्र फडणवीस यांनी इथले प्रलंबित असलेले विषय, तसेच जमीन मालकी हक्काबाबतचा महत्त्वाचा विषय मार्गी लावला. महाराष्ट्राच्या विकासात विदर्भातील जनतेला समान हक्क मिळावा यासाठी देवेंद्र फडणवीस यांच्यातील तडफदार वकील नेहमीच अग्रेसर राहिला आहे. याबद्दल त्यांना २०१६ मध्ये प्रतिष्ठित नाग भूषण पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.

देवेंद्र फडणवीस हे मुख्यमंत्रीपदाचा ५ वर्षांचा कार्यकाळ पूर्ण करणारे महाराष्ट्राच्या आतापर्यंतच्या राजकीय इतिहासातील दुसरे मुख्यमंत्री ठरले आहेत. तर मागील ४७ वर्षांत मुख्यमंत्रीपदाचा ५ वर्षांचा कार्यकाळ पूर्ण करणारे ते पहिले मुख्यमंत्री आहेत.

देवेंद्र फडणवीस यांचा महाराष्ट्राचा मुख्यमंत्री या पदावरील कालावधी हा राज्याच्या राजकारणातील मैलाचा दगड ठरला आहे. लोककेंद्री सरकार हा भाव लक्षात ठेवून त्यांनी धोरणात्मक पद्धतीने सरकारचा कारभार चालवला. यामध्ये अत्याधुनिक तंत्राज्ञानाचा वापर, विकासाच्या दृष्टिने डायनामिक पद्धतीने घेतलेले निर्णय, लोकांच्या समस्यांचे निराकरण करणारे आणि परिणामकारक निर्णय घेऊन महाराष्ट्रात परिवर्तनाची लाट आणणारा हा काळ होता.

मुख्यमंत्री पदाबरोबरच देवेंद्र फडणवीस यांनी सरकारमधील विविध खात्यांचा कारभारही तितक्याच सक्षमपणे सांभाळला. यामध्ये गृह विभाग, सामान्य प्रशासन, आयटी, नगरविकास, न्याय व कायदा, बंदरे, माहिती आणि जनसंपर्क या खात्यांचा आवर्जून उल्लेख करावा लागेल.

जलयुक्त शिवार अभियान हा फक्त सरकारसाठी महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प नव्हता, तर तो महाराष्ट्राला दुष्काळ मुक्त करणाऱ्या प्रत्येकाचा होता. हे अभियान म्हणजे लोकांनी पाण्यासाठी चालवलेली चळवळ होती. या चळवळीने महाराष्ट्राला पाणी संवर्धनाची एक वेगळी दिशा दिली. सहा लाखाहून कमी किमतीत २२ हजारांहून अधिक गावांमध्ये या अभियानामुळे पाणी संवर्धनाची संरचना निर्माण झाली. एवढेच नाही तर गावागावांमध्ये सुसंवाद निर्माण झाला. गावावरील संकट दूर करण्यासाठी सर्वांमध्ये एकत्रितरीत्या काम करून त्यातून मार्ग काढण्याची भावना निर्माण झाली.

देवेंद्र फडणवीस यांनी मुख्यमंत्रीपदाचा कारभार स्वीकारल्यानंतर पहिल्याच मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत सेवा हक्क कायदा लागू करण्याची घोषणा करून आपल्या पारदर्शक आणि सुशासन कारभाराची चुणूक दाखवली. राज्यातील जनतेला मिळणाऱ्या सेवा अधिक कार्यक्षम पद्धतीने आणि ठराविक मुदतीत मिळाव्यात यासाठी हा कायदा महाराष्ट्राने आणला. या कायद्यांतर्गत जवळपास 393 सेवा नागरिकांना ऑनलाईन पद्धतीने उपलब्ध करून देण्यात आल्या. ज्याचा लाखो लोकांना लाभ झाला. अशाचप्रकारे ‘आपले सरकार’ हे एक सर्वसामान्यांच्या तक्रारींचे निवारण करणारे प्लॅटफॉर्म उपलब्ध करून देण्यात आले.

देवेंद्र फडणवीस यांनी राज्याचे नेतृत्व हाती घेतल्यानंतर मुख्यमंत्री फेलोशिप प्रोग्रॅमसारख्या अनेक आऊट ऑफ द बॉक्स आयडिया राबवल्या आहेत. शिक्षण पूर्ण करून ऐन विसाव्या वर्षात पदार्पण करणाऱ्या तरुणांना सरकारी धोरण आणि सरकारच्या निर्णय प्रक्रियेत सामावून घेण्याचा हा नाविन्यपूर्ण उपक्रम सुरू केला.

त्यांच्या कार्यकाळात राज्यातील पायाभूत सुविधांच्या प्रकल्पांना मोठ्या प्रमाणात गती मिळाली. मुंबई, पुणे, नागपूर मेट्रो प्रकल्प, नागपूर-मुंबई समृद्धी महामार्ग, कोस्टल रोड आणि मुंबई ट्रान्स-हार्बर लिंक (एमटीएचएल) सारखे महत्त्वाकांक्षी आणि शहराचा चेहरा बदलवणाऱ्या प्रकल्पांचे व्यवस्थापन करण्यासाठी, त्यातील अडथळे दूर करण्यासाठी वॉर रुमच्या माध्यमातून गती दिली.

पारदर्शक आणि शाश्वत कारभाराच्या माध्यमातून राज्यात येणाऱ्या गुंतवणुकीला आणि औद्योगिकीकरणाला चालना दिली. यामुळे २०१६ मध्ये महाराष्ट्राने देशातील एकूण परकीय गुंतवणुकीपैकी ५० टक्के गुंतवणूक महाराष्ट्रात आणण्याचा विक्रम केला.

देवेंद्र फडणवीस यांच्याकडे गुंतवणूकदार आणि कॉर्पोरेट क्षेत्र एक आश्वासक नेता म्हणन पाहत आहेत. यातूनच देवेंद्र फडणवीस यांनी या क्षेत्राकडून सामाजिक हितासाठी भक्कम पाठिंबा मिळवला आहे. व्हिलेज सोशल ट्रान्सफॉर्मेशन मिशन, स्मार्ट (शाश्वत शेती व्यवसाय आणि ग्रामीण परिवर्तन) आणि सहभाग (सोशल रिस्पॉन्सीब्लिटी सेल) या उपक्रमांचे उद्योजकांनी स्वागत करून त्याला पाठिंबा दर्शवला आहे.

शाश्वत विकसाशी संबंधित घटकांमधील त्यांचे सखोल ज्ञान आणि त्याविषयी असलेला दृष्टिकोन पाहता त्यांना शाश्वत शेती, वातावरणीय बदल आणि ऊर्जा सुरक्षा या विषयावर मार्गदर्शन करण्यासाठी राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील सस्थांनी आमंत्रित केले. यामध्ये आवर्जून उल्लेख करण्यासारखा म्हणजे, नीती आयोगाने ‘शेतीमधील परिवर्तन’ यावर आयोजित केलेल्या देशातील सर्व मुख्यमंत्र्यांच्या उच्चस्तरीय परिषदेचे अध्यक्षपद त्यांना देण्यात आले होते.

देवेंद्र फडणवीस यांची कुशाग्रबुद्धी आणि राजकीय कसब याची वेळोवेळी राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवर नोंद घेतली गेली. त्यांना अनेक प्रकारचे सन्मान आणि पुरस्कार मिळाले आहेत. त्यांची जागतिक पार्लमेंटरिअन फोरमच्या आशिया विभागाच्या सचिवपदी निवड झाली होती. महाराष्ट्रातील वेगवेगळ्या भागांमध्ये सामाजिक-आर्थिक विकासात सुधारणा केल्याबद्दल, जपानमधील ओसाका सिटी विद्यापीठाने देवेंद्र फडणवीस यांना मानद डॉक्टरेट पदवी बहाल केली. ही पदवी मिळवणारे ते भारतातील एकमेव व्यक्ती आहेत. सिंगापूरमधील प्रतिष्ठित ली कुआन यिव एक्सचेंज फेलो कार्यक्रमात त्यांना आमंत्रित करण्यात आले होते. त्याचबरोबर अमेरिकेतील जॉर्जटाऊन विद्यापीठाने देवेंद्र फडणवीस यांचा विकासकामांसाठी भरीव योगदान दिल्याबद्दल डेव्हलपमेंट पुरस्काराने गौरव करण्यात आला.

आपल्या सामाजिक आणि राजकीय जीवनात व्यस्त असतानाही देवेंद्र फडणवीस हे आपली आई श्रीमती सरिता फडणवीस, बँकिंग आणि समाजसेवा क्षेत्रात कार्यरत असलेली सहचारिणी अमृता फडणवीस आणि दिविजाचे वडील म्हणून त्यांच्याप्रति असलेली आपली कर्तव्ये तितक्याच तन्मयतेने बजावत आहेत. एक स्वतंत्र व्यक्ती म्हणून देवेंद्र फडणवीस यांना लेखन आणि वाचनाची आवड आहे. त्यांनी काही गाणी सुद्धा लिहिली आहेत. त्याचबरोबर त्यांना चित्रपट, वेब-सिरीज पाहणे, क्रिकेट खेळणे, संगीत ऐकायला आवडते.

श्री देवेंद्र फडणवीस यांच्याबद्दल अधिक जाणून घ्या
Download PDF

देवेंद्र फडणवीस

Devendra Fadnavis

जन्म दिनांक : २२, जुलै १९७०
शिक्षण:

  • एलएलबी, नागपूर विद्यापीठ, १९९२
  • व्यवसाय व्यवस्थापन, पदव्युत्तर पदवी
  • प्रकल्प व्यवस्थापनाच्या पद्धती आणि तंत्रे, डिप्लोमा, डीएसई बर्लिन, जर्मनी

प्रशासकीय पदे:

  • नगरसेवक, नागपूर महानगरपालिका (१९९२-१९९७ आणि १९९७-२००१)
  • महापौर, नागपूर महानगरपालिका, मेयर इन काऊन्सिल (१९९७-२००१)
  • आमदार, महाराष्ट्र विधानसभा (१९९९-२००४, २००४-२००९, २००९-२०१४, २०१४-२०१९, २०१९-२०२४, २०२४ ते आतापर्यंत)
  • मुख्यमंत्री, महाराष्ट्र राज्य (२०१४-२०१९)
  • विरोधी पक्षनेता, विधानसभा (२०१९-२०२२)
  • उपमुख्यमंत्री, महाराष्ट्र राज्य (२०२२-२०२४)
  • मुख्यमंत्री, महाराष्ट्र राज्य (डिसेंबर २०२४ ते आतापर्यंत)

संघटनात्मक पदे:

  • प्रभाग निमंत्रक, १९८९
  • पदाधिकारी, नागपूर पश्चिम, १९९०
  • नागपूर शहर अध्यक्ष, भारतीय जनता युवा मोर्चा, १९९२
  • राज्य उपाध्यक्ष, भारतीय जनता युवा मोर्चा, १९९४
  • राष्ट्रीय उपाध्यक्ष, भारतीय जनता युवा मोर्चा, २००१
  • सरचिटणीस, महाराष्ट्र प्रदेश, २०१०
  • अध्यक्ष, महाराष्ट्र प्रदेश, २०१३
  • प्रभारी, केरळ राज्य
  • प्रभारी, बिहार राज्य निवडणूक, २०२०
  • प्रभारी, गोवा राज्य निवडणूक, २०२१
  • सदस्य, भाजपा केंद्रीय निवडणूक समिती, २०२२

विधिमंडळ समितीवर निवड:

  • अंदाज समिती
  • नियम समिती
  • सार्वजनिक उपक्रम समिती
  • स्थायी समिती, नगरविकास आणि गृहनिर्माण
  • राखीव निधी, संयुक्त निवड समिती
  • स्वयं अर्थसहाय्यित शाळा, संयुक्त निवड समिती
  • महाराष्ट्र जीवन प्राधिकरण, संयुक्त निवड समिती

सामाजिक योगदान:

  • नीती आयोग आयोजित ‘शेतीतील परिवर्तन’ या विषयावरील देशभरातील मुख्यमंत्र्यांच्या उच्चस्तरीय समितीचे अध्यक्षपद (२०१९)
  • सचिव, ग्लोबल पार्लमेनटेरिअन्स फोरम ऑन हॅबिटाट फॉर एशिया रिजन
  • उपाध्यक्ष, सेंट्रल हिंदू मिलिटरी एज्युकेशन सोसायटी, नाशिक (भोसला मिलिटरी स्कूल)
  • कार्यकारी परिषद सदस्य, रामभाऊ म्हाळगी प्रबोधिनी
  • अध्यक्ष, नागपूर जिल्हा बास्केटबॉल असोसिएशन
  • सिनेट सदस्य, राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठ

आंतरराष्ट्रीय सहभाग:

  • अमेरिकेतील होनोलुलू येथे झालेल्या आंतरराष्ट्रीय एनव्हायरमेंट समिटमध्ये सहभाग (१९९९)
  • अमेरिकेतील वॉशिंग्टन आणि नॅशविले येथील यू.एस. नॅशनल कॉन्फरन्स ऑफ स्टेट लेजिसलेचर्समध्ये सहभाग (२००५)
  • स्वित्झर्लंडमधील दावोस येथे आयडीआरसी-युनेस्को-डब्ल्यूसीडीआर यांनी आयोजित केलेल्या ‘डिझास्टर मिटिगेशन अ‍ॅण्ड मॅनेजमेंट इन इंडिया’ या विषयावरील आंतराष्ट्रीय शिखर परिषदेत सादरीकरण (२००६)
  • चीनमधील बिजिंग येथे डब्ल्यूएमओ – ईएसएसपी यांनी आयोजित केलेल्या ग्लोबल एनव्हायरमेंटल चेंज काँग्रेस समिटमध्ये ‘नॅचरल डिझास्टर्स मिटिगेशन – इश्यूज ऑन इकॉलिजिकल अ‍ॅण्ड सोशल रिस्क’ या विषयावर सादरीकरण (२००६)
  • डेन्मार्कमधील कोपेनहेगेन येथे आशिया व युरोपमधील तरुण राजकीय नेत्यांच्या असेम परिषदेत भारताचे प्रतिनिधीत्व (२००७)
  • अमेरिकन फेडरल सरकारच्या ईस्ट – वेस्ट सेंटरतर्फे आयोजित न्यू जनरेशन सेमिनारमध्ये ‘एनर्जी सिक्युरिटी इश्युज’ विषयावर शोधनिबंध सादर (२००८)
  • ऑस्ट्रेलिया, न्यूझिलंड आणि सिंगापूर येथे गेलेल्या कॉमनवेल्थ पार्लमेंटरी असोशिएशनच्या उच्चस्तरीय प्रतिनिधीमंडळाचे सदस्य (२००८)
  • रशियामधील मॉस्को येथे भेट देणार्‍या इंडो रशिया चेंबर ऑफ कॉमर्सच्या शिष्टमंडळाचे सदस्य (२०१०)
  • युरोपमधील क्रोएशिया येथे ‘ग्लोबल पार्लमेंटरियन फोरम ऑन हॅबिटाट’मध्ये सहभाग (२०११)
  • मलेशियामधील ‘जीपीएच एशिया रिजनल समिट’मध्ये सहभाग (२०१२)
  • केनियातील नैरोबी येथे ‘युनायटेड नेशन्स हॅबिटाट’ने निमंत्रित केलेल्या शिष्टमंडळात सहभागी (२०१२)

आंतरराष्ट्रीय सन्मान:

  • ली कुवान यिव एक्सचेंज फेलोशिप, ली कुवान यिव स्कूल ऑफ पब्लिक पॉलिसी संस्था, सिंगापूर
  • विकासकामांसाठी भरीव योगदान दिल्याबद्दल डेव्हलपमेंट पुरस्कार, जॉर्जटाऊन विद्यापीठ
  • मानद डॉक्टरेट पदवी, ओसाका सिटी विद्यापीठ, जपान

पुरस्कार:

  • बेस्ट पार्लमेंटरिअन अ‍ॅवॉर्ड, कॉमनवेल्थ पार्लिमेंटरी असोसिएशन (२००२-०३)
  • बिझनेस रिफॉर्मर ऑफ दी इयर, इकॉनॉमिक टाईम्स
  • स्वर्गीय प्रमोदजी महाजन यांच्या स्मरणार्थ मुक्तचंद, पुणे तर्फे बेस्ट पार्लमेंटरिअन अ‍ॅवॉर्ड
  • नाग भूषण फाऊंडेशनतर्फे नाग भूषण पुरस्कार (२०१६)
  • नाशिकमधील पूर्णावड परिवारातर्फे राजयोगी नेता पुरस्कार
  • उत्कृष्ट वक्ता पुरस्कार, राष्ट्रीय आंतर विद्यापीठ परिसंवाद
  • हिंदू लॉ मध्ये बोस पुरस्कार
  • मोस्ट चॅलेजिंग युथ रिजनल अ‍ॅवॉर्ड, रोटरी क्लब

पुस्तके:

  • अर्थसंकल्प सोप्या भाषेत, २०२०
  • आत्मनिर्भर महाराष्ट्र – आत्मनिर्भर भारत, २०२० (इंग्रजी, हिंदी आणि मराठी)

मुख्यमंत्री व उपमुख्यमंत्री कार्यकाळातील परदेश दौरे:

  • वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरम, दावोस, स्वित्झर्लंड (जानेवारी २०१५ आणि जानेवारी २०१८)
  • हॅनोव्हर मेस कॉन्फरन्स, जर्मनी (एप्रिल, २०१५)
  • इस्रायल (२६ ते २९ एप्रिल, २०१५)
  • चीन (१४ ते १८ मे, २०१५)
  • अमेरिका (२९ जून ते ६ जुलै, २०१५ आणि १९ ते २२ सप्टेंबर २०१६)
  • जपान (८ ते १३ सप्टेंबर, २०१५)
  • लंडन (१२ ते १६ नोव्हेंबर, २०१५)
  • रशिया (९ ते १४ जुलै २०१६)
  • दक्षिण कोरिया-सिंगापूर (२६ ते २९ सप्टेंबर, २०१७)
  • स्वीडन एक्सपो, स्वीडन (११ ते १४ ऑक्टोबर, २०१७)
  • दुबई, कॅनडा, अमेरिका (९ ते १६ जून २०१८)
  • मॉस्को, रशिया (१२ ते १४ सप्टेंबर, २०२२)
  • जपान सरकारचे विशेष निमंत्रण, जपान (२० ते २५ ऑगस्ट २०२३)
  • वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरम, दावोस, स्वित्झर्लंड (२० ते २४ जानेवारी २०२५)

श्री. देवेंद्र फडणवीस यांची बायोग्राफी

Political career of Devendra Fadnavis – The Hindu

Devendra Fadnavis Political Journey As He Is Set To Become Three Time Maharashtra Chief Minister – India Today


Hindi_Aaj tak_journey from Mayor to Maharashtra CM

Marathi_AM news_देवेंद्र फडणवीस यांचा राजकीय प्रवास

Hindi_Study IQ_Biography of Devendra Fadnavis

Hindi_One india_Devendra Fadnavis Biography


Hindi_Devendra Fadnavis oath as CM


Hindi_Abp news_Who is Devendra Fadnavis?

Hindi_Aaj Tak_Devendra Fadnavis to be new CM
Hindi_ABP News_ BJP के ‘संकटमोचक’

Hindi_india today_Devendra ji on his journey

Hindi_NDTV_Devendraji Political journey

Hindi_ News express_जिसके आगे फीके पड़ गए राजनीति के दिग्गज


Marathi_Ibn lokmat_Who is Devendra Fadnavis?

Marathi_Zee 24 tas_Devendra Fadnavis Story

Marathi_BBC Marathi_देवेंद्र फडणवीस यांचा प्रवास कसा होता आणि असेल?

English_The Quint_Devendra Fadnavis Become “Primus Inter Pares”

English_The Quint_Devendra Fadnavis 2.0
Devendra Fadnavis